Uitdagingen voor de toekomst

De onderzoeken van o.a. McKinsey en de SER laten zien dat sociaal ondernemers met een viertal uitdagingen te maken hebben.

• Kapitaal
  Een eerste uitdaging voor sociaal ondernemers is het verkrijgen van start- of werkkapitaal. Financiers blijken terughoudend bij het verstrekken van kapitaal door het relatief lage rendement en de gemiddeld wat hogere risico's van het verdienmodel. Een risico is bijvoorbeeld vaak de sterke afhankelijkheid van de gemeente als het gaat om instroom van arbeidscapaciteit.
• Ecosysteem
  Een tweede uitdaging is het creëren van een sociaal ondernemersvriendelijk ecosysteem. Sociaal ondernemers zijn een relatief nieuw fenomeen in het maatschappelijk ecosysteem, waardoor de samenwerking met andere spelers, zoals de gemeente, nog niet volledig op elkaar aansluit. Uit het eerder genoemde onderzoek van McKinsey blijkt dat de toegang tot de overheid voor sociaal ondernemers een belemmering is voor meer groei. Een goede samenwerking met banken en andere financiers, kennis- en onderwijsinstellingen en overheden draagt bij aan succes. Daarbij valt op dat de overheid zelf voor veel ondernemers ingewikkeld is georganiseerd. Interne samenwerking binnen gemeenten met afdelingen als EZ, werk en inkomen, milieu en duurzaamheid, en vergunningen kan startende sociaal ondernemers flink helpen.
• Professionalisering 
  De derde uitdaging is het professionaliseren van de bedrijfsvoering en ondernemersvaardigheden van bestaande sociaal ondernemers. Veel sociaal ondernemers bevinden zich in de start-upfase en ondervinden problemen naar de groeifase, zoals het aantrekken van kwalitatief goede medewerkers. Ook zijn er grote verschillen in 'mensen met een bevlogen idee' die zich in het ondernemen moeten ontwikkelen, en 'bevlogen ondernemers' die minder goed thuis zijn in bijvoorbeeld het sociaal domein.
• Impactmeting 
  De laatste uitdaging is het zichtbaar maken van de impact. De sociaal ondernemer onderscheidt zich juist doordat impact op één staat. Het verdienmodel staat in functie van die impact. Voor stakeholders zoals financiers en gemeente is het dus nodig om ondubbelzinnig aan te tonen dat impact wordt gerealiseerd. Maar het meetbaar maken van impact is geen sinecure. Als de impact niet op een objectieve manier meetbaar is – of er is discussie rond de methode – dan zijn financiers terughoudend bij het verstrekken van kapitaal omdat er risico's zijn ten aanzien van rendement.

Impact meters maken

Het project ‘Impact meters maken’ heeft tot doel om impact meten toegankelijk en betaalbaar te maken voor sociaal- en andere ondernemers. Het eindproduct, het Impactpad, wordt in juni 2018 gelanceerd. Het Impactpad is een online en open source handleiding die ondernemers praktische hulp biedt bij het zetten van de volgende stap(pen) in het meten van hun impact. De handleiding zal bestaan uit een overzicht van de meest relevante impact performance indicators en instrumenten om die te meten voor de thema’s: arbeidsparticipatie, circulaire economie en duurzame waardeketens. Ook gemeentes
en impact investors kunnen gebruik maken van het Impactpad.

Het project wordt gesteund door een breed consortium en geleid door Avance Impact, Impact Center Erasmus en Social Enterprise NL, in opdracht van de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Economische Zaken en Buitenlandse Zaken. Het is de bedoeling dat het Impactpad doorgroeit tot een basis voor landelijke standaarden en methodieken. De ontwikkeling is te volgen via de nieuwsbrief van Social Enterprise NL.